Hiệp hội Thương mại điện tử (VECOM) ước tính quy mô thương mại điện tử Việt Nam năm 2024 đạt 32 tỷ USD và đạt tốc độ tăng trưởng 27%. Trong đó, bán lẻ hàng hóa trực tuyến đạt 22,5 tỷ USD, tăng 30% so với năm trước…

Như vậy, doanh thu từ thương mại điện tử năm 2024 chiếm khoảng 12% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng, cao hơn mức 10% của năm 2023. Trong đó, tỷ lệ bán lẻ hàng hóa trực tuyến so với tổng mức bán lẻ hàng hóa khoảng 11%, cao hơn tỷ lệ tương ứng 8,8% của năm 2023.

THỊ TRƯỜNG SẮP ĐƯỢC ĐỊNH HÌNH BẰNG KHUNG PHÁP LÝ MỚI 

Mặc dù đạt tốc độ tăng trưởng cao nhưng tỷ lệ thị trường thương mại điện tử so với tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng vẫn còn khiêm tốn so với mức trung bình của thế giới.

Có nhiều nguyên nhân để thương mại điện tử nước ta có tốc độ tăng trưởng cao này, chẳng hạn xuất phát ban đầu thấp, tăng trưởng GDP khá cao, dân số trẻ… Một nguyên nhân khác là nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài, trong giai đoạn này ưu tiên chiếm lĩnh thị phần hơn là lợi nhuận, qua đó khuyến khích nhu cầu mua sắm trực tuyến.

Đồng thời, trong giai đoạn này hoạt động quản lý nhà nước về thuế đối với kinh doanh thương mại điện tử cũng thông thoáng nên nhiều thương nhân kinh doanh trực tuyến chưa phải nộp thuế. Mặt tích cực của điều này là tạo ra một dạng “chính sách khuyến khích về thuế”. Hai nguyên nhân này sẽ thay đổi cơ bản từ năm 2025.

Từ bức tranh tổng thể của kinh tế đất nước, quy mô thị trường thương mại điện tử năm 2024 cùng một loạt chính sách và văn bản pháp luật sẽ có hiệu lực hoặc được ban hành trong năm 2025, VECOM đánh giá năm nay là năm chuẩn bị cho giai đoạn phát triển mới – giai đoạn phát triển thứ tư của thương mại điện tử Việt Nam. Giai đoạn này sẽ bắt đầu từ năm 2026 và là giai đoạn phát triển nhanh và bền vững.

Những thay đổi sâu sắc và toàn diện về xây dựng và thực thi chính sách và văn bản pháp luật sẽ có ý nghĩa quyết định tới giai đoạn phát triển nhanh và bền vững của thương mại điện tử nước ta, đặc biệt là Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026 – 2030, Luật Thương mại điện tử, pháp luật về thuế, xuất khẩu trực tuyến, thống kê thương mại điện tử.

5 LƯU Ý VỀ THỊ TRƯỜNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ NĂM 2025 

Thông qua khảo sát, VECOM đưa ra một số kết quả/điểm đáng lưu ý về thị trường thương mại điện tử Việt Nam năm nay. 

Thứ nhất, các công cụ phân tích thương mại điện tử chuyên sâu hay việc ứng dụng AI hỗ trợ hoạt động kinh doanh vẫn chưa được doanh nghiệp quan tâm đầu tư.

Thứ hai, quảng cáo thông qua mạng xã hội (Facebook, Instagram, Zalo…) là hình thức được doanh nghiệp ưu tiên sử dụng nhiều nhất. Báo cáo thông tin dưới 10 triệu đồng là chi phí mà phần lớn doanh nghiệp chi cho hoạt động quảng cáo website, ứng dụng di động trong một năm. 

Nguồn: VECOM

Thứ ba, mạng xã hội cho tới thời điểm hiện tại vẫn đang là kênh đem lại hiệu quả cao nhất cho doanh nghiệp trong hoạt động quảng bá và bán sản phẩm trên môi trường trực tuyến. Cụ thể thì có tới 47% doanh nghiệp đánh giá hiệu quả bán sản phẩm trên mạng xã hội là rất cao. 58% doanh nghiệp cho biết tỷ lệ doanh thu từ kênh thương mại điện tử chiếm dưới 15% trong tổng doanh thu của doanh nghiệp.

Nguồn: VECOM

Thứ tư, tỷ lệ doanh nghiệp có sử dụng website hoặc các ứng dụng thương mại điện tử để phục vụ mục đích xuất khẩu trong năm 2024 có tăng đôi chút so với năm 2023, tuy nhiên nhìn chung đa số doanh nghiệp chưa thực sự quan tâm và đầu tư vào chiến lược xuất khẩu trực tuyến.

Nguồn: VECOM

Trong đó, phần lớn doanh nghiệp vẫn theo hình thức xuất khẩu thông qua website hoặc ứng dụng của doanh nghiệp tự xây dựng (chiếm 77%), có 36% doanh nghiệp lựa chọn phương thức xuất khẩu thông qua sàn giao dịch thương mại điện tử (nhiều doanh nghiệp lựa chọn cả hai hình thức để cùng triển khai).

Trung Quốc đang là thị trường xuất khẩu trực tuyến qua thương mại điện tử lớn nhất được doanh nghiệp lựa chọn (chiếm 39%), tiếp sau đó là Hàn Quốc (24%) và Nhật Bản (22%). Tuy nhiên, 51% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết giá trị xuất khẩu hàng hóa qua thương mại điện tử trong tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa của doanh nghiệp mới chiếm dưới 10%.

Hình thức thanh toán được doanh nghiệp kinh doanh thương mại điện tử lựa chọn nhiều nhất là chuyển khoản Internet banking (91% doanh nghiệp có sử dụng phương thức này), tỷ lệ chấp nhận thanh toán bằng tiền mặt hiện nay cho các đơn hàng cũng rất lớn (88% doanh nghiệp có sử dụng).

Thứ năm, liên quan đến hành vi sử dụng dịch vụ công trực tuyến của các nhà bán hàng, 42% doanh nghiệp cho biết họ thường xuyên tra cứu các thông tin trên website của các cơ quan nhà nước để phục vụ cho hoạt động vận hành và kinh doanh hàng ngày. 

Nguồn: VECOM

Trong đó, khai báo thuế điện tử đang là dịch vụ công được doanh nghiệp sử dụng nhiều nhất (91% doanh nghiệp cho biết thường xuyên sử dụng dịch vụ công này), tiếp theo đó là dịch vụ công phục vụ hoạt động đăng ký kinh doanh.

Đáng chú ý, hai nhu cầu lớn hàng đầu mà doanh nghiệp cần hỗ trợ từ cơ quan nhà nước là đào tạo, tập huấn kỹ năng thương mại điện tử và tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối giao thương.

-Hạ Chi